Birleşmiş Milletler, Ekim 2023'ten beri Gazze Şeridi’ndeki binaların yüzde 81’inin ya yıkıldığını ya da farklı derecelerde hasar gördüğünü bildirdi. İsrail saldırıları sonucu 123 bin bina tamamen yıkıldı. 75 bin bina hasarlı kaldı ve yaklaşık 68 milyon ton enkaz ortaya çıktı.
ABD'deki Wall Street Journal gazetesinin haberine göre, 68 milyon ton enkaz, ağırlık olarak yaklaşık 186 Empire State binasına (New York'ta) ya da 162 Golden Gate Köprüsü'ne (San Francisco'da) eşdeğer.
Enkaz temizliği en iyi ihtimalle 5 yıl sürecek
Habere göre, bu miktar enkaz, New York'taki Manhattan adasının üzerine eşit yayılsa her bir metrekarede 1 tonu aşkın moloz olurdu. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), enkaz temizliğinin en iyi ihtimalle 5, muhtemelen 7 yıl süreceğini öngörüyor.
Gazze’de şu anda sadece 9 ekskavatör, 67 yükleyici, 75 damperli kamyon ve 1 çalışan kırıcı bulunuyor. UNDP, süreci hızlandırmak için 120 kamyon, 80 yükleyici, 20 ekskavatör ve ek kırıcıların Gazze’ye sokulması için İsrail’den izin istiyor.
Şu ana kadar yaklaşık 209 bin ton enkaz toplanıp geri dönüştürüldü. Ancak bu, toplam molozun sadece küçük bir kısmını oluşturuyor. Enkaz, patlamamış mühimmat ve binlerce kayıp kişinin bedenleriyle karışmış durumda, bu da temizliği hem yavaşlatıyor hem tehlikeli kılıyor.
Yıkıntılar altında 10 bin şehit yatıyor
Patlamamış mühimmatın önemli kısmının binaların içinde olduğu tahmin edilirken, uzmanlar Gazze genelinde binlerce mühimmat kalıntısı olabileceğini belirtiyor.
İsrail, ağır iş makinelerini “çift kullanımlı” saydığı için Gazze’ye girişini sıkı şekilde kontrol ediyor ve bu da çalışmaların ölçeğini kısıtlıyor. Birleşmiş Milletler Maden Faaliyetleri Servisi (UNMAS), gerekli teknik ekipman için izin çıkmadığı için iki yıldır Gazze’de fiilen mühimmat temizliği yapamadığını bildiriyor.
Binaların arasında 270 yol açıldı
Enkazın altında kaldığı tahmin edilen yaklaşık 10 bin kişinin bedenine ulaşılamaması, yakınlarını arayan aileler için ağır bir belirsizlik oluşturuyor. Bazı Gazzeliler, evlerinin yıkıntılarını kendi imkânlarıyla kaldırmaya çalışsa da sokakların tamamı molozla kaplı olduğu için çoğu girişim sonuçsuz kalıyor.
Temizlenen enkaz sayesinde şimdiye kadar yaklaşık 270 yol yeniden açıldı ve seyyar satıcılar yol kenarlarında gıda tezgâhları kurmaya başladı. Beton enkaz kırılarak yol dolgusu, zemin güçlendirme ve hafif duvar yapımında kullanılmak üzere yeniden değerlendiriliyor.
