İTÜ İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, bahar aylarının gelmesiyle Sahra Çölü, Kuzey Afrika ve zaman zaman Arap Yarımadası'ndan havaya karışan tozların rüzgar akımlarıyla farklı bölgelere taşındığını belirtti.
Bu durumun doğal bir süreç olduğunu vurgulayan Toros, özellikle ısınan çöl bölgelerinden yükselen tozların rüzgar akımları sayesinde Avrupa ve Türkiye'ye kadar ulaşabildiğini ifade etti.
Yüksek basınç sistemleri ve rüzgarların etkisiyle atmosferde taşınan bu tozların hava kalitesinde değişimlere yol açabileceğini dile getiren Toros, aynı zamanda gökyüzünün renginde de belirgin farklılıklar meydana getirebileceğini söyledi.
Toros, İstanbul'un Kuzey Afrika’dan gelen çöl tozunun etkisi altına gireceğini belirterek, "Hava tahmin modelleri, İstanbul'da çöl tozlarının bir hafta boyunca etkili olacağını gösteriyor. Araçların üzerinde ve çeşitli yüzeylerde bu tozları gözlemleyebiliriz. Çöl tozları sadece dar bir alanı değil, geniş bölgeleri etkileyen bir olaydır. Şu anda Güney ve Doğu Avrupa'nın büyük bir bölümü çöl tozlarıyla kaplanmış durumda. Benzer şekilde, Türkiye’nin büyük bir kısmında da etkisini gösterecek." ifadelerini kullandı.
Gökyüzünde renk değişimi gözlemlenebilir
Çöl tozlarının atmosferin farklı katmanlarında bulunabileceğini açıklayan Toros, "Bazen yer seviyesinde etkisi daha az hissedilirken, bazı durumlarda özellikle gün doğumu ve gün batımı sırasında gökyüzünün sarı, turuncu ve kırmızı tonlarında görülmesine sebep olabilir. Çöl tozu yoğunlaştığında, gökyüzü daha puslu ve kızılımsı bir görünüm alabilir. Bazı günlerde bu etki daha belirgin hale gelebilir." dedi.
Açık hava aktivitelerine dikkat edilmeli
Çöl tozlarının insan sağlığı üzerindeki etkilerine de değinen Toros, bu tozların ince kum, kil ve mineral parçacıkları içerdiğini ve havaya karışarak hava kalitesini olumsuz yönde etkileyebileceğini söyledi.
Özellikle solunum yolu rahatsızlıkları olan kişilerin dikkatli olması gerektiğini vurgulayan Toros, "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na ait hava kalitesi izleme istasyonlarının verilerine göre, PM10 ve PM2.5 seviyelerinde artış gözlemleniyor. Çöl tozları, astım ve bronşit gibi hastalıklara sahip bireylerde olumsuz etkiler yaratabilir. Yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişiler, dışarıda uzun süre vakit geçirmekten kaçınmalı ve gerekli tedbirleri almalı. Yoğun çöl tozu dönemlerinde açık hava aktivitelerini sınırlandırmak faydalı olacaktır. Özellikle spor yapanlar ve açık havada çalışanlar, hava kalitesini takip etmeli. Çöl tozunun yoğun olduğu günlerde uzun süre dışarıda kalmak göz ve cilt tahrişine, solunum zorluklarına yol açabilir." şeklinde konuştu.
Doğa için faydalı etkileri de var
Toros, çöl tozlarının insan sağlığı ve hava kalitesi üzerinde olumsuz etkileri olmasına rağmen, doğaya sağladığı bazı faydalar olduğunu da belirtti.
Özellikle bahar aylarında tarımsal ekosistemler için önemli bir besin kaynağı olan bu tozların, bitkiler için büyük önem taşıdığını ifade eden Toros, "Sahra Çölü'nden gelen tozlar, fosfor ve demir gibi mineraller bakımından oldukça zengin. İlkbaharda bitkilerin en çok besin ihtiyacı duyduğu dönemde bu tozlar toprağa karışarak adeta doğal bir gübre görevi görüyor ve bitkilerin gelişimine katkı sağlıyor." dedi.
El Muhabir