Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, "Topuk kanı almak bebeğin üreme organlarını etkiliyor" iddiasının bilimsel dayanağının olmadığını söyledi.
Teyit Hattı'na açıklamada bulunan Tekkeşin, bebeklerden kan almak için en yaygın yöntemin kılcal kan örneklemesi olduğunu, bazı durumlarda ise topuk delme tekniğinin tercih edildiğini belirtti. Özellikle yenidoğan taramaları ve glikoz ölçümlerinde kullanılan bu yöntemin, gelişmiş laboratuvar teknikleri ve otomatik delme cihazları sayesinde birçok rutin test için uygulanabilir hale geldiğini ifade etti.
"BU YÖNTEM HER ZAMAN UYGUN OLMAYABİLİR"
Yenidoğanlarda damar yolundan kan almanın, topuk delmeye kıyasla daha az ağrıya neden olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunduğunu aktaran Tekkeşin, ancak bu yöntemin prematüre veya sık kan alınması gereken bebekler için her zaman uygun olmayabileceğini vurguladı. Daha az ağrılı ve etkili delme cihazlarının geliştirilmesinin, topuk delme tekniğinin avantajlarını artırabileceğini söyledi.
Tekkeşin, topuk delme tekniği için standart lokal veya sistemik anesteziye ihtiyaç duyulmadığını, ancak bebeğin rahatlaması için sakaroz verilmesi, ortam ışığının düzenlenmesi ve kundaklama gibi yöntemlerin uygulanabileceğini kaydetti.
Bebeğin kilosuna uygun topuk delme cihazı seçilmesinin travmayı en aza indireceğini vurgulayan Tekkeşin, kan örneğinin en kolay sırtüstü pozisyonda alınabileceğini ifade etti. Ayrıca, ağrıyı azaltmak ve kalkaneus kemiğine teması önlemek için topuğun dış kenarlarının en güvenli bölge olduğunu, arka kutbun ise tercih edilmemesi gerektiğini söyledi:
"Topuk çubuğu için en güvenli yerler topuğun dış kenarlarıdır (koyu alanlar). Dış kenarlar arasındaki daha açık gri alan, dış alanlara sıklıkla erişildiyse ikincil alan olarak kullanılabilir. Kalkaneusun hasar görmesini önlemek için topuğun arka kutbu kullanılmamalıdır."
SAĞLIK BAKANLIĞI: "BEBEĞE HERHANGİ BİR ZARARI YOK"Sağlık Bakanlığı, yenidoğanlardan kan örneği almanın zorlu bir işlem olduğunu, bu nedenle kılcal kan örneklemesi için en yaygın yöntemin topuktan alınan kan olduğunu bildirdi.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, yenidoğan taramalarında topuktan kan alınmasının, bebeğin fizyolojik ve anatomik özellikleri göz önünde bulundurularak belirlenmiş en basit ve uygulanabilir yöntem olduğu vurgulandı. Topuk kanı alımının bebeğe herhangi bir zarar vermediği, aksine tarama programları sayesinde dünya genelinde milyonlarca bebeğin sağlığının korunmasına katkı sağladığı ifade edildi.
Açıklamada, bugüne kadar topuk kanı uygulamasının yenidoğanlara zarar verebileceğine dair herhangi bir bilimsel çalışma veya uzman görüşü bulunmadığı da hatırlatıldı.
El Muhabir